کاربرد مدل ترکیبی owa-ahp به منظور پهنه بندی خطر زمین لغزش (مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد)

یکی از انواع بلایای طبیعی که هر ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را بر زندگی انسان ها وارد می نماید پدیده زمین لغزش است. در واقع دفع و یا کاستن از خسارات این پدیده، مستلزم وقت و هزینه فراوان می باشد. از آن جایی که پیش بینی زمان دقیق وقوع زمین لغزش از توان علمی انسان خارج می باشد؛ لذا، با شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش و رتبه بندی آنها می توان تا حدودی از خطرات ناشی از رخداد این پدیده جلوگیری نمود. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مؤثّر در زمین لغزش و پهنه بندی شهرستان خرم آباد به لحاظ وقوع این رخداد، با استفاده از مدلowa-ahp و تکنیک gisمی باشد. به این منظور، ابتدا با توجّه به موقعیّت زمین لغزش های به وقوع پیوسته، نتایج سایر محققین و نظرات کارشناسانه، 5 معیار و 13 زیرمعیار جهت این مهم شناسایی شد. سپس با استفاده از مدلowa-ahp عوامل مربوط مورد ارزیابی قرار گرفته و تعیین وزن گردید. پس از تعیین وزن اهمیّت معیارها، وزن رتبه ها به وسیله کمیّت سنج های زبانی فازی به دست آمد. در پایان لایه های رستری عوامل، در محیط نرم افزار arc gis تهیه و تلفیق گردید. جهت تایید نتایج، مدل پیش بین ارایه شده با رخدادهای مشاهده شده، مورد ارزیابی مقایسه ای قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در بین عوامل مؤثّر ، معیارهای هیدرولوژی و زمین شناسی به عنوان مهم ترین عوامل در ایجاد زمین-لغزش در منطقه مطالعاتی می باشند. نتایج حاصل از تلاقی نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با نقشه پراکنش زمین لغزش ها موجود در شهرستان خرم آباد نشان می دهد که پهنه های خطر زیاد 42/24 درصد و خطر خیلی زیاد 52/16 درصد از مساحت کلّ منطقه را به خود اختصاص داده، با این وجود بیش از 65 درصد از سطح لغزش های منطقه در این پهنه ها رخ داده است. بنابراین، مدل owa-ahp توانایی بالایی در تعیین پهنه های با ریسک زمین لغزش را دارد.